Zagadka Kaspara Hausera Jeder für sich und Gott gegen alle

Choć ta recenzja opiera się na rzeczywistym człowieku i wydarzeniach, tytuł jest dość trafny. Werner Herzog trochę ryzykuje ze swoją chronologią życia Kaspara Hausera (silny występ od Bruna S.), ale poza faktem, że wiemy (albo się dowiemy), że większość swojego dzieciństwa spędził przywiązany łańcuchem do łóżka w piwnicy, z jedynym kontaktem z człowiekiem ubranym na czarno, który codziennie go karmił i napajał. Następnie wypuścił go, ledwo mobilnego lub zdolnego do mówienia, do Norymbergi z lat 20. XIX wieku tylko w ubraniu, w którym stał, i z notatką dla miejscowych żołnierzy. Reszta opowieści rozwija się poprzez rozmowę samego mężczyzny z gospodynią „Käthe” (Brigitte Mira) o jego przeszłości, podczas gdy skupiamy się również na tym, jak różne elementy społeczeństwa próbują zjednać sobie, skorzystać i zanalizować młodego człowieka, zanim jego przedwczesna śmierć wywoła całkiem nową falę czasem fantastycznych teorii spiskowych. Czasami jest tu coś w rodzaju Dumasa „Człowieka w żelaznej masce” - czy mógłby być nieślubnym synem wielmoży, bogatego i wpływowego człowieka? Oto zagadka - nie wiedzieliśmy wtedy i może nigdy nie dowiemy się - i to jest koncepcja, z którą ten film radzi sobie dość zabawnie i prowokująco. Ledwo potrafi mówić, a jednak szybko i skutecznie przyswaja język. Pisanie podobnie. Czy to mogłoby sugerować, że pochodzi z wykształconej rodziny? Prezentowany jest nam człowiek panieński pod wieloma względami - jego brak kontaktu z własnym gatunkiem sprawia, że jest naiwny i wrażliwy, ale także chętny i nie zawsze uroczy. Jego osobowość na początku jest otwartą księgą, ale dość szybko ją koloruje, a jest to w dużej mierze spowodowane tymi, którzy starają się na niego wpłynąć, gdy stopniowo staje się bardziej otwarty. Wszystko kończy się dość smutno i niewytłumaczalnie - więc nie oczekujcie zamknięcia. To seria pytań z nie tak wieloma, zadowalającymi w każdym razie, odpowiedziami. Produkcja wygląda dobrze, historia jest konsekwentnie tempowana i zostajemy z intrygującym zagadkowaniem dostarczonym przez solidną obsadę aktorów, którzy ujmują nie tylko jego sytuację, ale także swoją własną agendę.

Prawdziwa historia tajemniczego Kaspara Hausera przeniesiona na ekran przez Wernera Herzoga. Młody człowiek pojawia się na placu miasta w Bawarii w 1828 roku (Bruno S.), ale potrafi mówić tylko kilka słów i ledwo chodzić. Notatka w jego ręce pochodziła od kogoś, kto opiekował się nim niedaleko granicy bawarskiej od jego niemowlęctwa. Twierdził, że nigdy nie był wypuszczany z domu i chciał być kawalerzystą, jak jego ojciec. Nastolatek staje się „hitem” i przyciąga dużo uwagi. „Enigma Kaspara Hausera” (1974) była następcą uznawanego filmu Herzoga „Aguirre, gniew Boży” z dwóch lat wcześniej. Choć uważam, że kolejny film Herzoga „Fitzcarraldo” jest świetny, ten uważałem za nieco rozczarowujący. Po pierwsze, Bruno S. miał 42 lata podczas zdjęć, podczas gdy prawdziwy Hauser miał tylko 16 lat, gdy został znaleziony. Przypuszczam, że dlatego Herzog zmienił jego datę urodzenia z 1812 na 1810 dla filmu. Ponieważ w kinematografii było wówczas powszechne obsadzanie znacznie starszych aktorów jako nastolatków (co zdarza się czasami także dzisiaj), przypuszczam, że można to wybaczyć. Ponadto Werner zdał sobie sprawę po napisaniu scenariusza, że będzie trudno znaleźć aktora, który zagra taką ekstremalną rolę przekonująco. Jednak gdy zobaczył Bruna S. w dokumencie i dowiedział się o jego trudnym dzieciństwie, jako syna agresywnej prostytutki i spędzającego wiele lat w instytucjach, nawet będącego przedmiotem eksperymentów nazistowskich na upośledzonych umysłowo dzieciach, postanowił go obsadzić ze względu na jego nadzwyczajne okoliczności umysłowe. Kilka innych problemów to to, że cela Hausera w jego młodości miała być 4 stopy na 7 i nie wystarczająco wysoka, by mógł stanąć prosto, co są znacznie większe wymiary w filmie. Ponadto film wspiera pomysł, że więzień Hausera jest taki sam jak osoba, która rzekomo zaatakowała go nożem po zdobyciu sławy, co nie zgadza się z możliwością, że Hauser był uzależniony od uwagi, którą dostawał za bycie „wyjątkowym”, i sam zadawał sobie rany nożem, aby wzbudzić zainteresowanie, gdy zaczęła maleć jego popularność. Ponieważ nie znamy faktów, ten element powinien być przynajmniej pozostawiony niejasny w filmie. Mimo że nie można przebić autentycznych lokalizacji, stwierdziłem, że wydarzenia były trochę nudne z jednym lub dwoma punktami kulminacyjnymi. Nie pomogło to jednowymiarowe przedstawienie tytułowej postaci, ale jak inaczej można by przedstawić taką osobliwą jednostkę? Więc chyba zależy to od tego, jak bardzo jesteś zainteresowany danym tematem. Przynajmniej film daje ci przyzwoity obraz tego, co naprawdę wydarzyło się 200 lat temu w Bawarii. Bardziej fascynującym filmem z lat 70. w podobnym środowisku i o podobnym „feelingu” jest „Mysteries” z 1978 roku, oparty na powieści Knuta Hamsuna z 1892 roku. Dla rozrywki w tym samym ogólnym środowisku zobacz „Jack Rozparowywacz” od Klausa Kinskiego z 1976 roku. Trwa 1 godzinę i 49 minut i został nakręcony w Dinkelsbühl, które znajduje się godzinę jazdy na południowy zachód od Norymbergi w Bawarii, Niemcy. OCENA: B-